کد مطلب:27100 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

آيا مسائل اخلاقي صرفاً در حوزة دين قرار ميگيرند يا جنبههاي ديگري نيز دارد؟

بحش مهمي از مباحث اخلاقي مبتني بر دين نيست وقتي با چشم پوشي از دين انسان از طريق هدايت فطرت به يك رشته از اصول پي ميبرد، و لذا بزرگان بحثي پيرامون رابطة دين با اخلاق دارند، استاد جعفر سبحاني اين رابطه را از دو ديدگاه بررسي ميكنند:

1. نقش دين به معني تكليف و دستورات ديني در مورد اصول اخلاقي كه تأثير دين در اين بخش در پرورش اخلاقي و تعديل غزائز خلاصه ميشود.

2. نقش دين به معني عقيده به ماوراي طبيعت و روز جزا كه به عنوان ضمانت اجرايي آن اصول موثر است، بنابراين درست است كه شالودة فضيلتها و ارزشها در درون ما است و تمايلات والاي انسان، ما را به اصول و ارزشها هدايت ميكند ولي بايد به اين نكته نيز توجه نمود كه پايه روشنگري انسان، بسيار محدود است، چشم انداز زندگي بسان اقيانوس فرورفته در تاريكي است كه عقل و خرد، فطرت و نهاد بخشي از آن را روشن ساخته و چون دين از افق بالا سخن ميگويد و از قوانين حاكم بر درون و برون انسان حاكم است، اطلاعات گستردهتري در مورد ارزشها خواهد داشت و لذا ميتواند الهام بخش برخي از ارزشها باشد كه از عقل و فطرت ساخته نيست. در اين رابطه كتاب مدخل مسائل كلام جديد استاد جعفري سبحاني مراجعه كنيد. مرحوم علامه طباطبائي در تفسير الميزان در ابتداء سورة بقره الم ذلك الكتاب لاريب فيه هدي للمتقين هدايت را به هدايت اوليه و ثانويه تفسير نمودهاند و مطالب مفيدي در بيان تفاوت ميان آنها كه مربوط به موضوع مورد سؤال است ارائه نمودهاند كه انشاء الله مراجعه خواهيد نمود ضمناً سخن پيامبر اسلام(كه فرمودهاند: بعثت لاتمم مكارم الاخلاق ميتواند پاسخ خوبي به اين صورت باشد كه پيامبران نيامدهاند بگويند ظلم بد است، دروغ، بد است، وفا به عهد خوب است بلكه اينها اموري فطري است كه بعد همه ميدانند اما بر پاية اخلاق ميتوان اوج ديگري در آسمان معنويت گرفت كه هدايتگران مخصوص به خود را ميخواهد كه به فرمايش پيامبر ( تتميم اخلاق است و هدف بعثت يا همان هدايت ثانويه است و در صورت عمل به هدايت اوليه يا همان دانستههاي فطري (اخلاق) تحقق مييابد.